_Menadzment-ljudskih-resursa-u-sportu.jpg "Menadžment ljudskih resursa u sportu")
Savremeni (vrhunski) sport je postao biznis, odnosno visoko komercijalizovana delatnost, čiju osnovu čine vrhunska sportska dostignuća i vrhunski rezultat. Međutim da bi se obezdedila osnova za postojanje ovakvog jednog sportskog sistema, odnosno da bi vrhunska sportska dostignuća i vrhunski rezultat bio moguć neophodni su resursi.
Da bi se "proizvodnja" sportskog potencijala mogla odvijati nesmetano, neophodni su resursi, koji predstavljaju sva ona materijalna i/ili nematerijalna sredstva potrebna za odvijanje aktivnosti u sportskom sistemu, a koja kasnije određenim procesima mogu biti transformisana u željeni sportski proizvod ili uslugu.
* Proizvod ili usluga predstavljen je u sportu najčešće kao sportski rezultat ili novostvorena sportska vrednost koja, sama po sebi, predstavlja takođe novi resurs.
Resurse u sportskoj organizaciji predstavljaju ona materijalna i/ili nematerijalna sredstva koja se posebnim procesima u organizaciji mogu transformisati u neke druge resurse, zatim se mogu zameniti sa drugim resursima i na kraju posebnim distributivnim kanalima i na osnovu planiranja mogu se alocirati ka ljudima i organizacionim jedinicama, kao neophodna i imperativna sredstva u procesima ostvarivanja ciljeva. U sportu/ sportskim organizacijama resursi su najčešće zastupljeni u sledećim oblicima: Funkcionalni resursi (ljudski, fizički), Logistički resursi (informacije i podaci), Materijalni resursi (finansijski) i dr.
Budući da je značaj ljudskog resursa u sportu ogroman, i da on predstavlja jedan od najvažnijih resursa kojim raspolaže sportska organizacija, jer ljudi su ujedno i subjekat i objekat oba procesa (trening i takmičenje) sa kojima se organizacija susreće, odnosno da oni svojim znanjem, radnim sposobnostima i motivacijom učestvuju u stvaranju: proizvoda, odluka i informacija.
Pored toga opšte je poznato da je visoki nivo sportske nauke, trenažne i upravljačke tehnologije, direktno uslovljen ljudskim resursima u sportskim organizacijama. Isto tako je poznato da se bez adekvatno osposobljenih, kreativnih i stvaralačkih ljudskih resursa ne može sprovoditi razvojna politika, nauka i tehnologija ni u jednom upravljačkom sistemu u društvu, pa prema tome ni u sportu (Malacko, 2008), tako da ćemo se u nastavku teksta fokusirati se upravo na njega (Ljudski resurs), odnosno na posebnu oblast koja se bavi problematikom (planiranja, upravljanja, razvoja, i dr.) ljudskih resursa u sportu, tzv. Menadžment ljudskih resursa.
Šta predstavljaju ljudski resursi u sportu?
Već smo napomenuli da resursi predstavljaju odgovarajuća materijalna i nematerijalna sredstva koja imaju svoju snagu ili sposobnost (odlike) da se pomoću njih postigne neki cilj, imajući u vidu sportske aktivnosti koje sprovodi određena sportska organizacija, bez obzira na njenu misiju i ciljeve, jasno je da su za njihovo funkcionisanje, u većoj ili manjoj meri, neophodni ljudi.
style="display:block; text-align:center;"
data-ad-layout="in-article"
data-ad-format="fluid"
data-ad-client="ca-pub-3680394444982515"
data-ad-slot="7364782146">
Imajući to u vidu, možemo zaključiti da ljudske resurse u sportu predstavljaju: sva angažovana lica koja iniciraju, inoviraju i primenjuju najsavremeniju sportsku tehnologiju, kao i druge resurse koji su u funkciji ostvarivanja sportskih i poslovnih funkcija, kao i visoko vrednih efekata (sportskih rezultata). U širem smislu ljudske resurse u sportskoj organizaciji čine svi zaposleni, bez obzira na stepen stručnih kvalifikacija, radno mesto ili vrstu radnog odnosa (sportisti, administrativni radnici, amaterski sportski radnici, i sl.), dok u užem smislu ljudske resurse čine lica koja upravljaju sportskom organizacijom (sportski radnici, menadžeri, treneri).
Pojam i delovanje menadžmenta ljudskih resursa?
Pojam menadžmenta ljudskih resursa (engl. Human Resource Management) tesno je povezan sa tehnološkim procesima rada, organizacionom strukturom, upravljanjem i razvojem sportske organizacije. Menadžment svake organizacije, po pravilu, bavi se i brigom o obezbeđivanju i koordinaciji različitih vrsta resursa zastupljenih u sportu, kao što su: finansijski resursi, materijalni resursi, ljudski resursi i sl.
Menadžment ljudskih resursa u sportu predstavlja nov teorijski, naučni i pragmatični pristup, koji se, s jedne strane odnosi na upravljanje sportistima od strane trenera, tima stručnjaka i sportskih naučnika, a sa druge strane, na efikasno i efektivno upravljanje celokupnom sportskom organizacijom od strane upravljača u sportu (sportskih menadžera, marketing menadžera i sportskih volontera) (Julijan Malacko, 2008).
U suštini menadžment ljudskih resursa predstavlja složen proces planiranja, organizovanja i praćenja razvoja ljudskih resursa, pored toga menadžment ljudskih resursa obezbeđuje vitalnost organizacionoj strukturi, on dovodi, raspoređuje, razvija i zadržava sposobne kadrove - radnike i menadžere (ljudske resurse). Menadžment ljudskih resursa u sportu najčešće podrazumeva integralni ljudski potencijal svih zaposlenih i/ili angažovanih lica (resursa) u sportskoj organizaciji, tako da se njegova efikasnost direktno odražava na radnu i poslovnu efikasnost i dugoročnu stabilnost sportske organizacije.
Delovanje menažmenta ljudskih resursa mogli bi se sagledati kroz sledeća zaduženja (poslove): Planiranje ljudskih resursa; Regrutovanje i selekcija radnog osoblja; Razvoj svih kadrova, a posebno stalno zaposlenih; Ocenjivanje uspešnosti obavljanja radnih zadataka; Nagrađivanje i motivacija; Kreiranje adekvatne organizacione i radne kulture; Uspostavljanje i razvoj kvalitetnih međuljudskih odnosa; Vođenje administrativnih poslova iz oblasti radnih odnosa i sl. U nastavku teksta fokusiraćemo se na poslove menažmenta ljudskih resursa koji su po nama najvažniji.
Planiranje i upravljanje ljudskim resursima u sportu
Osnova upravljanja ljudskim resursima u sportu ogleda se kroz planiranje ljudskih resursa, planiranje obuke, planiranje razvoja karijere i kontroli celog upravljačkog procesa. Planiranjem ljudskih resursa trebalo bi predvideti broj i vrste položaja u sportskoj organizaciji koji treba da se popune, pri čemu se utvrđuju zahtevi neophodni za svaki posao ili položaj, pored toga plan bi trebalo da sadrži sledeće elemente: analizu poslova, opis poslova, specifikaciju poslova, i sl.
Kao najznačajnije faze procesa planiranja ljudskih resursa mogle bi se izdvojiti sledeće faze: 1) Izbor, razmeštaj, upoznavanje i uvođenje u posao i zadatke pojedinaca; 2) Obuka (razvoj karijere); 3) Promocija ili razvoj karijere i 4) Nagrađivanje i kažnjavanje.
Upravljanje ljudskim resursima se definiše kao poseban pristup upravljanjem zapošljavanja kojim se nastoji da se ostvari konkurentna prednost kroz strateško raspoređivanje sposobne radne snage, koristeći pri tom integrisan niz kulturnih, strukturnih i ličnih tehnika. - Storey, 1995.
Kao najznačajniji efekti, zbog kojih bi menadžment sportske organizacije trebalo da se bavi planiranjem i upravljanjem ljudskim reursima izdvajaju se: 1) Povećanje efikasnost cele organizacije; 2) Povećanje lojalnosti; 3) Ostvarivanje pojedinačnih i grupnih ciljeva i interesa. Nažalost mnoge sportske organizacije ovo ne primenjuju u dovoljnoj meri (ili uopšte ne primenjuju) čime svoje čitavo poslovanje (organizaciju) dovode u problem.
Pronalaženje/ regrutovanje novih saradnika (Ljudskih resursa)?
Ukoliko pretpostavimo da nijedna sportska organizacija ne bi mogla da funkcioniše bez angažovanih ljudi, odnosno ljudskih resursa, onda možemo pretpostaviti i da kvalitetno poslovanje sportske organizacije pre svega zavisi od kvaliteta ljudskih resursa koji su angažovani u njoj.
Zato se pitanju pronalaženja ljudskih resursa u sportskoj organizaciji pristupa studiozno, jer je i sam problem veoma složen. S druge strane složenost regrutovanja ili traženja izvora ljudskih resursa se ogleda u činjenici da svaka sportska organizacija ima set različitih poslova, koji nisu direktno vezani za dva pomenuta osnovna procesa kojima se ona bavi, ali čine pomoć i podršku tim procesima.
Ljudi (adekvatni saradnici) predstavljaju resurs koji nije lako pronaći, te su stoga razvijeni različiti modeli pronalaženja izvora stručnih saradnika, među kojima su najzastupljeniji:
- Organizovanje sopstvenih sportskih škola;
- Pronalaženje talentovanih budućih saradnika u drugim sportskim školama;
- Organizovanje sistema "skauting-a"
- Oglašavanjem potrebe za novim saradnicima i dr.
Selekcija saradnika (Ljudskih resursa)?
Selekcija u sportu predstavlja širok pojam, preko kojeg se prelamaju stručno-tehnološki, psihološki, socijalni, finansijski i ekonomski faktori, ali i ciljevi cele sportske organizacije. Savremena shvatanja selekcije sportista ovu problematiku tretiraju sa stručnog, ali i organizaciono-menadžmentskog aspekta, tako da na sistem i rezultate selekcije novih saradnika mogu uticati gotovo svi faktori iz unutrašnjeg i spoljašnjeg okruženja sportske organizacije.
Imajući u vidu kompleksnost i složenost procesa selekcije, i naravno sportsku praksu, identifikovano je nekoliko osnovnih faza koji se smatraju dominantnim u procesu selekcije novih saradnika: Faza primarne selekcije; Faza dopunske selekcije; Faza visoke selekcije; i dr., a koje podrazumevaju kreiranje studioznog plana selekcije baziranog na ciljevima sportske organizacije.
U tom smislu potrebno je izvršiti analizu stanja sportskih resursa sopstvene sportske organizacije, analizu konkurenata i kvalitet drugih pre svega materijalnih resursa, čime ćemo dobiti odgovor na pitanje u kom kvalitetu i kvantitetu je nužno pristupiti dopunskoj selekciji koja podrazumeva angažovanje novih ljudi, zatim odabrati najprihvatljiviju startegiju kako bi smo prave ljude postavili (delegirali) na prava mesta.
Menadžemnt ljudskih resursa po završetku procesa odabira potrebnog osoblja (sportista, trenera, menadžera, i sl.) mora da ima razrađenu proceduru razmeštanja i upoznavanja funkcionisanja cele organizacije, sa radnim mestom i poslom koji će svako od njih obavljati. Sportska organizacija pored toga mora da ima i dovoljno dobru proceduru uvođenja novih ljudi u organizaciju, odnosno njihovo upoznavanje sa strukturom organizacije i načinom rada.
Značaj menadžmenta ljudskih resursa u sportu
U poslednje vreme, razvoj menadžmenta ljudskih resursa dobio je veliku pažnju, čime njegova uloga u strategijskom menadžmentu sve više dolazi do izražaja. Imajući u vidu poslove i funkcije menadžmenta ljudskih resursa, možemo zaključiti da se njegov značaj ogleda kroz: Pribavljanje ljudskih resursa - planiranje i predviđanje potrebnog personala, analiza i sistematizacija poslova, regruatacija, selekcija i orijentacija; Održavanje ljudskih resursa; Razvijanje ljudskih resursa - obučavanje zaposlenih za nove sposobnosti, a koji su u skladu sa pravnom regulativom zastupljenom u sportu.
Menadžment ljudskih resursa, jednom rečju zadužen je za ceo proces zapošljavanja, odnosno za sagledavanje kriterijuma za sva radna mesta, kreiranje i objavljivanje oglasa u raznim odgovarajućim publikacijama, izbor kandidata za određeno radno mesto, intervju sa izabranim kandidatima, obučavanje zaposlenih za nove sposobnosti... odnosno odgovoran je za najkritičnije funkcije u organizaciji, kao što su: sprovođenje politike, procedura i misije organizacije, pored toga odgovoran je i za kratkoročno planiranje funkcija koje su od ključnog značaja za uspeh organizacije.
Literatura:
Vodič kroz sportski menadžment III -
Osnovi sportske organizacije - Milan Tomić
Modelovanje strategijskog menadžmenta u sportu - Julijan Malacko
Contemporary Sport Management - Paul Mark Pedersen, Janet Parks,
Understanding sport organizations - Trevor Slack, Milena M. Parent
Human resource management in sport and recreation - P. Chelladurai, Alberto Madella
